Πρακτικές συμβουλές καθημερινότητας για άτομα σε πρώιμα στάδια άνοιας (΄Γ μέρος).

 Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι άνθρωποι βιώνουν μία σταδιακή έκπτωση των νοητικών τους λειτουργιών. Κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού γήρατος, τα άτομα μπορεί να ξεχνάνε λεπτομέρειες από τα πρόσφατα κυρίως γεγονότα ή να κουράζονται πιο εύκολα από δραστηριότητες ή έργα που απαιτούν περισσότερη σκέψη και συγκέντρωση. Η Ήπια Νοητική Έκπτωση αποτελεί μία κατάσταση στην οποία το άτομο αντιμετωπίζει ήπια προβλήματα με τις νοητικές του λειτουργίες, κυρίως τη μνήμη και την σκέψη του. Στην ήπια νοητική έκπτωση τα συμπτώματα αυτά είναι συνήθως πιο σοβαρά σε σχέση με ενός υγιούς ατόμου της ίδιας ηλικίας. Ωστόσο, τα συμπτώματα αυτά δεν είναι τόσο σοβαρά, ώστε να επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου.

  Υπολογίζεται ότι 5-20% των ατόμων άνω των 65 ετών εμφανίζουν ήπια νοητική έκπτωση. Δεν αποτελεί τύπο άνοιας, αλλά τα άτομα αυτά έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν κάποιο είδος άνοιας τα επόμενα χρόνια.

Τα πιο συχνά συμπτώματα της ήπιας νοητικής έκπτωσης περιλαμβάνουν:

· Προβλήματα μνήμης: για παράδειγμα το άτομο μπορεί να ξεχνάει σημαντικά ραντεβού ή να επαναλαμβάνει τις ίδιες ερωτήσεις.

· Προβλήματα συλλογισμού, σχεδιασμού πράξεων ή επίλυσης προβλημάτων: για παράδειγμα το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να «βάλει τις σκέψεις του σε σειρά», να οργανώσει κάποια δραστηριότητα ή να λύσει ένα πρόβλημα.

· Προβλήματα λόγου: το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να βρει τη σωστή λέξη που ψάχνει, ενώ αισθάνεται ότι την έχει «στην άκρη της γλώσσας του».

· Προβλήματα οπτικής αντίληψης: το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται ή να χρειάζεται περισσότερο χρόνο να αντιληφθεί ένα τρισδιάστατο αντικείμενο, ή να χρησιμοποιήσει τις σκάλες.

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να μην έχουν γίνει αντιληπτά από το ίδιο άτομο, αλλά οι οικείοι του να τα επισημαίνουν και να παραπονιούνται. Ο εκτενής έλεγχος των νοητικών λειτουργιών και η εξέταση από νευρολόγο μπορούν να εντοπίσουν το πρόβλημα και να παρέχουν χρήσιμες οδηγίες και συμβουλές για την αντιμετώπιση του και την καθυστέρηση της εμφάνισης της άνοιας. Αυτό είναι και το βασικό πλεονέκτημα της έγκαιρης διάγνωσης της ήπιας νοητικής έκπτωσης.

Αρκετά χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής συνδέονται με την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, καθώς το άτομο γερνάει. Έχει αποδειχθεί ότι η ρύθμιση των παρακάτω ιατρικών καταστάσεων, μπορεί να ωφελήσει σημαντικά τα άτομα:

• Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης

• Ρύθμιση του διαβήτη

• Ρύθμιση της χοληστερίνης

• Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας

Ακόμα, αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην προφύλαξη αλλά και στην αντιμετώπιση της νοητικής έκπτωσης:

• Διακοπή του καπνίσματος.

• Μείωση της χρήσης αλκοόλ.

• Υιοθέτηση μίας ισορροπημένης διατροφής (φρούτα, λαχανικά, άμυλο, κρέας, ψάρια-μείωση γαλακτοκομικών προϊόντων και κορεσμένων λιπών) .

• Αερόβια άσκηση (περπάτημα, χορός, ποδήλατο, κολύμπι, ήπιας έντασης τρέξιμο, δουλειές του σπιτιού για τουλάχιστον 30 λεπτά).

• Αποφυγή των καταστάσεων άγχους, καθώς αυτό χειροτερεύει την έκπτωση της μνήμης.

• Μελέτες έχουν δείξει ότι η ενδυνάμωση του μυαλού, σε συνδυασμό με την ενδυνάμωση του σώματος, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ήπιας νοητικής έκπτωσης ή άνοιας.

Αν έχετε διαγνωσθεί με ήπια νοητική έκπτωση, οι παρακάτω συμβουλές μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τα προβλήματα μνήμης στην καθημερινότητά σας και να μειώσουν τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας.

1. Φροντίστε να μένετε ενεργοί στην καθημερινότητά σας. Καταπιαστείτε με τις ασχολίες που είχατε πάντα και υιοθετείστε νέες δραστηριότητες, που θα σας κάνουν να χαλαρώνετε και να περνάτε όμορφα το χρόνο σας (κηπουρική, κέντημα ή πλέξιμο, χορό, ζωγραφική, κατασκευές και χειροτεχνίες).

2. Χρησιμοποιείστε ημερολόγια, ατζέντες, ξυπνητήρια και οτιδήποτε άλλο σας βοηθάει να θυμάστε. Οργανώστε τα ραντεβού και τις υποχρεώσεις σας με την βοήθεια κάποιου τρίτου, προκειμένου να είστε σίγουροι ότι δεν ξεχνάτε κάτι.

3. Ασκηθείτε. Το καθημερινό περπάτημα για τουλάχιστον 30 λεπτά βοηθάει το σώμα σας αλλά και το μυαλό σας.

4. Προσπαθήστε να «σπάτε» τις δουλειές σας σε μικρότερα βήματα: Για παράδειγμα, αν μαγειρεύετε, προσπαθήστε να κάνετε ένα πράγμα τη φορά και να μένετε συγκεντρωμένοι σε αυτό.

5. Ενταχθείτε σε μία ομάδα νοητικής ενδυνάμωσης. Αν δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα στην περιοχή σας, προσπαθήστε να λύνετε σταυρόλεξα, σουντόκου, παζλ, να διαβάζετε κάποιο βιβλίο ή εφημερίδα, ή να παίζετε χαρτιά, σε καθημερινή βάση.

6. Προσπαθήστε να κοιμάστε καλά. Ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός για το μυαλό σας. Αποφύγετε να πίνετε καφέ, τσάι ή αλκοόλ πριν κοιμηθείτε.

7. Διατηρήστε επαφή με τους φίλους σας και την οικογένειά σας. Οργανώστε δραστηριότητες και εξόδους. Αν συνηθίζετε να πηγαίνετε εκκλησία, συνεχίστε να το κάνετε με την ίδια συχνότητα, όσο είναι εφικτό.

8. Να βρίσκετε χρόνο να χαλαρώνετε. Φροντίστε καθημερινά να κάνετε κάτι που να σας βοηθάει να αποφορτίζεστε από το στρες της καθημερινότητας. Μπορείτε για παράδειγμα να ακούσετε μουσική, να δείτε τηλεόραση ή να καθίσετε στον κήπο ή την βεράντα.

9. Μην παραλείπετε το ραντεβού με το νευρολόγο σας. Να εξετάζεστε με την συχνότητα που ο γιατρός σας σας προτείνει.

Θυμηθείτε ότι αυτό που σας συμβαίνει, συμβαίνει σε πολλά άτομα της ηλικίας σας και δεν αποτελεί λόγο να ντρέπεστε ή να αισθάνεστε μειονεκτικά. Αναγνωρίστε τις δυσκολίες σας, ενημερώστε τους οικείους σας ανθρώπους και μη διστάζετε να ζητάτε βοήθεια όταν την χρειάζεστε.

Αν έχετε παρατηρήσει αλλαγές στις νοητικές σας λειτουργίες, οι οποίες με το πέρασμα του χρόνου γίνονται πιο έντονες, μπορείτε να απευθυνθείτε: Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας ΝΑ Κυκλάδων, Οδός Δανακού, Χώρα Νάξου, τηλ: 22850 26982.

Νικολέττα Μπουρσινού

Κλινική Νευροψυχολόγος