Η αυτοκτονία σαν πρόθεση ή σαν πράξη είναι μια από τις σοβαρότερες καταστάσεις της επείγουσας ψυχιατρικής. Οι δρόμοι προς την αυτοκτονία είναι πολλοί, αλλά όλα τα άτομα που την πλησιάζουν έχουν φτάσει σε ένα στάδιο απελπισίας και ανυπόφορης συναισθηματικής κατάστασης, νιώθοντας ανήμπορα να διαχειριστούν προσωπικά, οικογενειακά, οικονομικά και άλλα προβλήματα.   Η αυτοκτονία δεν είναι μια σπάνια κατάσταση. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (www.who.int) , τα τελευταία 45 χρόνια οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν σε όλο τον κόσμο κατά 60%. Υπολογίζεται ότι το 2000 αυτοκτόνησαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι, αριθμός που αντιστοιχεί σε ένα θάνατο κάθε 40 sec. Οι μη θανατηφόρες απόπειρες εκτιμάται ότι είναι 10 με 20 φορές περισσότερες. Ωστόσο δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τις μη θανατηφόρες αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., μόνο το 25% των ανθρώπων που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν αναζητούν ιατρική βοήθεια μετά την απόπειρα, με αποτέλεσμα αφενός οι περισσότερες απόπειρες να μην καταγράφονται, αφετέρου εκείνοι που τις πραγματοποίησαν να μη λαμβάνουν τη βοήθεια που έχουν ανάγκη.
  Όσον αφορά την Ελλάδα, ο δείκτης αυτοκτονιών είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το πρόβλημα δεν μας αφορά: Περισσότεροι από 600 άνθρωποι αυτοκτονούν τα τελευταία χρόνια στη χώρα, αφήνοντας πίσω τουλάχιστον 3000 πενθούντες ετησίως. Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες και μελέτες, για κάθε μία αυτοκτονία μένουν πίσω τουλάχιστον 5-10 άτομα που πενθούν, βιώνοντας όχι μόνο το συναισθηματικό φορτίο του πένθους αλλά και τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες του στίγματος της αυτοκτονίας. Ο αριθμός των αυτοκτονιών στη χώρα εμφανίζεται σταθερά αυξανόμενος, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, όπως αυτά διατίθενται από την Ελ. Στατ. (έως και το έτος 2015), αλλά και σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας (στοιχεία ετών 2016-2018).  

  Ακόμη, στην Ελλάδα δεν έχουμε καταγραφή των μη θανατηφόρων αποπειρών αυτοκτονίας, οι οποίες εκτιμάται ότι είναι σχεδόν 25 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών. Η υποκαταγραφή αποδίδεται είτε στη δυσκολία να εξακριβωθεί ότι όντως υπήρχε αυτοκτονική πρόθεση (όπως στην περίπτωση ενός ατυχήματος), είτε σε κοινωνικούς, θρησκευτικούς και άλλους λόγους. Είναι γεγονός, λοιπόν, ότι οι θάνατοι από αυτοκτονία είναι πολύ περισσότεροι από τους επίσημα καταγεγραμμένους, ενώ δε θα πρέπει να παραβλέπονται οι επιπτώσεις τους στις ζωές αυτών που μένουν πίσω πενθώντας.

  Γύρω από την αυτοκτονία έχουν δημιουργηθεί πολλές εσφαλμένες αντιλήψεις, οι οποίες μπορεί να μας εμποδίσουν να εντοπίσουμε έγκαιρα την πρόθεση κάποιου ατόμου να αυτοκτονήσει. Οι πιο συνηθισμένοι μύθοι είναι:

• Τα άτομα που μιλούν για την αυτοκτονία δεν είναι αυτά που πραγματικά την κάνουν. Σε περισσότερες από 80% των ατόμων που αυτοκτόνησαν υπήρξαν προειδοποιητικά σημάδια της πρόθεσης τους να πεθάνουν. 

• Μιλώντας με κάποιον για την αυτοκτονία του δίνουμε την ιδέα να αυτοκτονήσει. Στη πραγματικότητα, η ανοικτή, αλλά με προσοχή και ευαισθησία συζήτηση θα ανακουφίσει το άτομο.

• Η βελτίωση που ακολουθεί μια απόπειρα αυτοκτονίας σημαίνει ότι ο κίνδυνος τελείωσε. Οι άνθρωποι που έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν στο παρελθόν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να το επαναλάβουν στο μέλλον. Ο κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος τον πρώτο χρόνο μετά την απόπειρα και παραμένει αυξημένος εφ’όρου ζωής.

•  Οι άνθρωποι που αυτοκτονούν είναι αποφασισμένα να πεθάνουν. Σχεδόν όλα τα άτομα που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν έχουν αμφιθυμικά συναισθήματα για τον θάνατο- θέλουν να πεθάνουν και την ίδια στιγμή εύχονται να «σωθούν».

• Τα παιδιά δεν αυτοκτονούν. Η συχνότητα των αυτοκτονιών στην παιδική ηλικία είναι μικρή. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις έχουν αναφερθεί αυτοκτονίες παιδιών. Στους εφήβους και τους νέους ενήλικες η συχνότητα των αυτοκτονιών αυξάνει.

 

  Κάποιοι από τους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο της αυτοκτονίας είναι: η ηλικία, το φύλο, η οικογενειακή κατάσταση, η εργασία, η σωματική υγεία, η ύπαρξη ψυχικής διαταραχής, το ιστορικό προηγούμενων αποπειρών αυτοκτονίας και τα στρεσογόνα γεγονότα ζωής.

 

  Καταλήγοντας θα λέγαμε ότι για να προλάβουμε μια αυτοκτονία είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την πολυπαραγοντική της αιτιολογία. Για να βοηθηθεί ένας αυτοκαταστροφικός άνθρωπος χρειάζονται συνήθως παρεμβάσεις σε πολλά επίπεδα (ψυχολογικό, οικογενειακό κλπ).

​

Η υποστήριξη από έναν ειδικό ψυχικής υγείας (ψυχολόγο ή ψυχίατρο) μπορεί να βοηθήσει!

 

  H ΚΛΙΜΑΚΑ λειτουργεί το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, όπου άτομα που σκέπτονται ή έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν, καθώς και οι συγγενείς αυτών, μπορούν να λάβουν την κατάλληλη υποστήριξη, κατόπιν ραντεβού. Επιπλέον, λειτουργεί η 24ωρη Γραμμή για την Αυτοκτονία 1018, στελεχωμένη από ειδικούς ψυχικής υγείας.

​

Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας

Δεκελέων 50, Κεραμεικός, Αθήνα 118 54, τηλ. 2103417162-3

​

24ωρη Γραμμή για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας 1018

email: help@suicide-help.gr

​