Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει βιώσει στη ζωή του άγχος. Το άγχος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που μας βοηθάει να κινητοποιούμαστε και να αντιμετωπίζουμε διάφορες προβληματικές καταστάσεις και στρεσογόνα γεγονότα στη ζωή μας και να αντιδράσουμε απέναντι σε πραγματικούς ή φανταστικούς κινδύνους. Αυτή η ενστικτώδης αντίδραση- «αντιμετωπίζω ή αποφεύγω τον κίνδυνο»- (“fight or filght”) είναι αυτή που αντιπροσωπεύει και όλη τη σημασία του άγχους για τον άνθρωπο. Σε αυτές τις περιπτώσεις το άγχος θεωρείται λειτουργικό.
Πότε όμως το άγχος θεωρείται παθολογικό; Το άγχος θεωρείται παθολογικό εάν δημιουργεί προβλήματα στη καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου, καθώς και στην επίτευξη των στόχων του. Στη περίπτωση αυτή, το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με κάποια αγχώδη διαταραχή.
Οι Αγχώδεις Διαταραχές είναι πιο συχνές ψυχιατρικές διαταραχές στον γενικό πληθυσμό. Διαχωρίζονται ως προς την κλινική τους εικόνα σε:
1. Διαταραχή Πανικού με ή χωρίς Αγοραφοβία
2. Κοινωνική Αγχώδης Διαταραχή
3. Ειδική Φοβία
4. Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή
5. Μετατραυματική Διαταραχή Άγχους
6. Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Άγχους
7. Διαταραχή από Οξύ Στρες
8. Διαταραχή Οφειλόμενη σε Γενική Ιατρική Κατάσταση
9. Αγχώδης Διαταραχή Προκαλούμενη από Ουσίες
10. Αγχώδης Διαταραχή Μη Προσδιοριζόμενη Αλλιώς
Όλες οι αγχώδεις διαταραχές επηρεάζουν τη σκέψη και το συναίσθημα του πάσχοντος ατόμου, ενώ τις περισσότερες φορές εμφανίζονται με σωματικές εκδηλώσεις.
Σε ό,τι αφορά τη σκέψη, το άγχος συνήθως εμφανίζεται με την μορφή αρνητικών σκέψεων, που συχνά είναι παράλογες ή υπερβολικές. Το άτομο ξεκινά να σκέφτεται αρνητικά σενάρια καταστροφολογίας γύρω από την καθημερινότητα του και από πράγματα που τον δυσκολεύουν ή τον φοβίζουν. Το άτομο δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί και να θυμηθεί αρκετές φορές. Αυτές οι αρνητικές σκέψεις με τη σειρά τους οδηγούν σε αρνητικά συναισθήματα: φόβος, πίεση, έντονο άγχος, θυμός, απελπισία, το άτομο νιώθει συχνά αβοήθητο. Και φυσικά όλα αυτά έχουν αντίκτυπο και στις σωματικές εκδηλώσεις του ατόμου, οι οποίες μπορεί να είναι: ταχυπαλμία, εφίδρωση, μούδιασμα άκρων, αίσθηση δύσπνοιας, τάση για έμετο, αίσθημα ζάλης και «πλακώματος» στο στήθος. Πρόκειται για σωματικές εκδηλώσεις, οι οποίες δεν εξηγούνται στο πλαίσιο μιας σωματικής πάθησης.
Το άτομο που πάσχει από κάποια αγχώδη διαταραχή συνήθως μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο, εντάσσοντας το άγχος στη καθημερινότητα του σε ένα σχεδόν ημερήσιο πρόγραμμα.
Το παθολογικό άγχος λοιπόν είναι μια κατάσταση που επηρεάζει το άτομο που υποφέρει σε πολλά επίπεδα. Όταν το άτομο δεν μπορεί να διαχειριστεί την στρεσογόνα κατάσταση, προκαλώντας δυσκολίες στις σχέσεις του και στη λειτουργικότητα του σε πολλούς τομείς της ζωής του, είναι σημαντικό να ζητήσει τη βοήθεια ειδικού ψυχικής υγείας, προκειμένου να λάβει την κατάλληλη βοήθεια και υποστήριξη.
Παναγιώτα Τούμπα
Κλινική ψυχολόγος
Comments