Διαταραχή μετατραυματικού στρες: όταν το τραύμα επιμένει.

   Με τον όρο «τραύμα», εννοούμε οποιαδήποτε δυσάρεστη κατάσταση, στην οποία ένα άτομο αισθάνεται ότι απειλείται σοβαρά, σε συναισθηματικό, ψυχολογικό ή σωματικό επίπεδο. Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν ένα τραυματικό γεγονός σε κάποια φάση της ζωής τους, όπως τροχαίο ατύχημα, ξαφνικό θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, κακοποίηση ή παραμέληση, βίαιες εγκληματικές πράξεις, έκθεση σε βία ή σε μια φυσική καταστροφή. Πολλοί είναι αυτοί που αναρρώνουν από το τραύμα με την βοήθεια του χρόνου και της υποστήριξης από το φιλικό και συγγενικό τους περιβάλλον. Υπάρχουν όμως και άτομα για τα οποία οι συνέπειες του τραύματος έχουν διάρκεια, πόνο, φόβο, σύγχυση ή μετατραυματικό στρες, με αποτέλεσμα να χρήζουν της βοήθειας ειδικών ψυχικής υγείας.

  Με τον όρο «μετατραυματικό στρες» εννοούμε τη ψυχολογική αντίδραση σε ένα πολύ στρεσογόνο και απειλητικό για τη σωματική ακεραιότητα, γεγονός που οδηγεί σε άγχος, υπερδιέγερση, κατάθλιψη, αναδρομές, αυτοκτονικό ιδεασμό και άλλες συναισθηματικές δυσκολίες για μια εκτεταμένη χρονική περίοδο.

Συμπτώματα:

  Τα συμπτώματα συνήθως ξεκινούν μέσα σε μια περίοδο 3 μηνών από το τραυματικό γεγονός και διαρκούν περισσότερο από 1 μήνα. Είναι τόσο σοβαρά, ώστε δημιουργούν προβλήματα στη λειτουργικότητα του ατόμου στις σχέσεις και στην εργασία. Η πορεία της διαταραχής ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Κάποια άτομα αναρρώνουν πλήρως μέσα σε 6 μήνες, ενώ σε άλλα άτομα τα συμπτώματα μπορεί να επιμείνουν για ακόμη περισσότερο. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν χρόνια.

  Τα συμπτώματα χωρίζονται σε 4 κατηγορίες:

· Συμπτώματα αποφυγής:

Ø Αποφυγή περιοχών, γεγονότων ή αντικειμένων που υπενθυμίζουν το γεγονός.

Ø Αποφυγή σκέψεων ή συναισθημάτων που σχετίζονται με το τραυματικό γεγονός.

· Συμπτώματα επαναβίωσης:

Ø Αναδρομές του τραύματος, οι οποίες περιλαμβάνουν ακόμη και σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυπαλμία ή εφίδρωση.

Ø Εφιάλτες ή ενοχλητικές/ τρομακτικές σκέψεις.

· Συμπτώματα υπερδιέγερσης:

Ø Θυμός, ευερεθιστότητα και υπερδιέγερση.

Ø Επιθετική συμπεριφορά ή/και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.

Ø Διαταραχές ύπνου, όρεξης ή/και συγκέντρωσης.

· Συμπτώματα αρνητικής διάθεσης και σκέψης:

Ø Δυσκολία του ατόμου να θυμηθεί σημαντικές λεπτομέρειες του τραυματικού γεγονότος.

Ø Αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό του/της και τον κόσμο.

Ø Αρνητικά συναισθήματα, όπως ενοχές.

Ø Απώλεια ενδιαφέροντος για προηγουμένως ευχάριστες δραστηριότητες.

Ø Αλλαγή στις συνήθειες ή στη συμπεριφορά μετά το τραυματικό γεγονός.

Θεραπευτική αντιμετώπιση:

Η συμπεριφορική θεραπεία, καθώς επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις και ο συνδυασμός με φαρμακευτική αγωγή, αποτελούν τις πιο αποτελεσματικές και ενδεδειγμένες θεραπείες επιλογής. Αν βιώνετε συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές που σχετίζονται με ένα οδυνηρά τραυματικό γεγονός, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι μπορούν να αποκατασταθούν οι συνέπειες του τραύματος, λαμβάνοντας την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας.

  Δεν καταλήγουν όλοι οι άνθρωποι που βιώνουν ένα οδυνηρό γεγονός να εμφανίζουν διαταραχή μετατραυματικού στρες. Στη πραγματικότητα, τα περισσότερα άτομα δεν καταλήγουν εκεί. Κάποιοι προστατευτικοί παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την ανθεκτικότητα του ατόμου απέναντι σε ένα τραυματικό γεγονός είναι:

· Η αναζήτηση υποστηρικτικού φιλικού και συγγενικού περιβάλλοντος.

· Η συμμετοχή σε εξειδικευμένες ομάδες υποστήριξης ύστερα από το τραυματικό γεγονός.

· Η ικανότητα του ατόμου να αντιδρά κατάλληλα απέναντι στο φόβο.

· Η ανάπτυξη μιας θετικής στρατηγικής διαχείρισης του τραυματικού γεγονότος και η ικανότητα του ατόμου να μάθει πράγματα από την οδυνηρή εμπειρία.

· Το αίσθημα σιγουριάς του ατόμου να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στην απειλητική κατάσταση.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΤΟΥΜΠΑ

Κλινική ψυχολόγος